Vorige week zaten de experts en politieke afgevaardigden van de Europese Unie en de CAN (Comunidad Andina de Naciones) bijeen in Lima om te onderhandelen over het zogenaamde associatie-akkoord EU-CAN. Eén van de meest delicate punten op de agenda is het hele hoofdstuk rond de bescherming van intellectuele eigendomsrechten (de zgn. TRIPS) en de gevolgen daarvan op de toegankelijkheid van medicijnen en het kostenplaatje van een gezondheidsbeleid in de Andes-landen (en overal ter wereld trouwens…). Tegelijkertijd zaten het fos Andes gezondheidsteam en enkele experten van de civiele maatschappij rond datzelfde thema bijeen in een technische workshop in het kader van een Internationaal Congres rond medicijnen in Quito- Ecuador. Een ideaal moment dus om eens de problematiek rond toegang tot (generische) medicijnen uit de doeken te doen in deze blog.
Eigendomsrechten of “patenten” beschermen de rechten van de auteur of uitvinder van bepaalde produkten of artikelen. Daar is op zich niets mis mee. Het probleem is echter dat de farmaceutische industrie de patenten en de zgn. “proefperiodes” misbruiken om de prijs van een medicijn kunstmatig hoog te houden en jarenlang woekerwinsten te maken. Woekerwinsten die ten goede komen van een handjevol excutives en accionisten en ten koste zijn van het overgrote deel van de wereldbevolking. Het ergste is dat de farmaceutische “maffia” zo sterk en machtig is, dat die ook in staat is het politiek (handels-)beleid van heel wat landen en regionale blokken te beïnvloeden. Spijtig genoeg is het winstbejag van de farmaceutische sector ook in de Europese Unie sterker dan het recht op gezondheid van miljoenen mensen.
Latijns-America en de Carraïben zijn goed voor 10% van de wereldmarkt in medicijnen en de grootste markt voor geneesmiddelen concentreert zich hier in 3 landen: Brazilië, México en Argentinië. Gemiddeld wordt er in de regio jaarlijks - per persoon - 40 USD uitgeven aan medicijnen. Niet zoveel dus in vergelijking met Europa en de VS. Maar let op: 2/3 van die kosten worden hier direct gedragen door de gezinnen (dus niet door de Staat of door een ziekteverzekering)! Het aandeel van de farmaceutische markt in het latino-continent is alles bij elkaar genomen niet zo heel hoog en alles lijkt er op te wijzen dat de EU de belangen van zijn farmaco-industrie in de regio wil veilig stellen naar de toekomst toe.
In concreto eist de EU in zijn onderhandelingen met de CAN een drastische verlenging en uitbreiding van de eigendomsrechten op zgn. “innovatieve” medicijnen (die dat in de praktijk niet eens zijn!). Dit betekent dat de overheden en de mensen in de Andes veel later en moeilijker toegang zouden hebben tot de veel goedkopere generische medicijnen. Zolang een medicijn gepatenteerd is, geldt een exclusiviteit van het bedrijf op de produktie, commercialisatie en prijsbepaling. Eenmaal het patent verstreken, kunnen andere bedrijven een gelijkaardig medicijn vrij aanmaken en op de markt brengen, via een vrije en meer reële prijsbepaling. Want in de praktijk houden de bedrijven die het eigendomsrecht hebben op een “nieuw” (gepatenteerd) medicijn, de prijs van dit geneesmiddel kunstmatig hoog. Daardoor kost een gepatenteerd geneesmiddel soms tot 300 maal zoveel als hezelfde generisch medicijn! Maar het weze dus duidelijk: enkel generische geneesmiddelen werken volgens het principe van de “echte vrije markt”; eigendoms-patenten kaderen in een economisch proteccionisme – van je reinste soort - in het voordeel van de industrie!
In ieder geval, wat hier op de onderhandelingstafel ligt is het recht op een betaalbare gezondheid voor miljoenen mensen in de Andes. Financieël kan dit uitgedrukt worden in miljarden Euro´s - meer óf minder - die de plaatselijke overheden en families zullen moeten ophoesten om toegang te krijgen tot geneesmiddelen in de komende decenia. In Perú alleen, zou het – volgens Acción Internacional para la Salud - jaarlijks om 386 miljoen USD meer of minder gaan.
Tot nu toe houden de Andijnse onderhandelaars het been stijf en houden vol dat gezondheid geen handelswaar is en dat de EU niet met twee maten en gewichten mag meten. De EU eist namelijk van de armere Andeslanden een patenten-beleid dat veel stricter is dan het eigen EU-beleid op dat vlak. In ieder geval, het weze duidelijk: de EU verdedigt hier de belangen van de Europese industrie boven de belangen van de plaatselijke geneesmiddelen-industrie én boven de (economische en gezondheids-) rechten van de Andijnse burger. De coherentie van dit door de EU vooropgestelde handelsakkoord met het zgn. ontwikkelings- en politiek akkoord dat spreekt van democratie, sociale cohesie en inclusie is dan ook HEEL ver te zoeken. De onderhandelaars kregen van het EU-parlement het mandaat om een handelsakkoord voor te stellen en te negociëren met de CAN dat meer sociale cohesie zou bewerkstellingen en het recht op toegang tot essentiële diensten – zoals gezondheid – zou respecteren. Waarom houden ze zich niet aan dit mandaat???
Wat kunnen we in België daaraan doen? Ik doe een warme en strijdvaardige oproep aan alle mensen van de socialistische beweging en aan iedereen die streeft naar meer “menselijke” ontwikkeling en sociale rechtvaardigheid wereldwijd. Appeleer jullie politieke vertegenwoordigers rond deze zaak! De EU-onderhandelaars moeten tot de orde geroepen worden. Er moet een noodsignaal gestuurd worden naar het Europese en Belgische Parlament. De eigenwaarde en het zelfrespect van de Europese Unie staat op het spel. Promoten we gezondheid en sociale rechtvaardigheid voor iedereen of enkel voor onszelf? Wat is belangrijker: het zakkenvullen van een “Tobby-clubje” verbonden met de farmaceutische industrie of het feit dat mensen sterven aan volstrekt behandelbare ziekten?
Eigendomsrechten of “patenten” beschermen de rechten van de auteur of uitvinder van bepaalde produkten of artikelen. Daar is op zich niets mis mee. Het probleem is echter dat de farmaceutische industrie de patenten en de zgn. “proefperiodes” misbruiken om de prijs van een medicijn kunstmatig hoog te houden en jarenlang woekerwinsten te maken. Woekerwinsten die ten goede komen van een handjevol excutives en accionisten en ten koste zijn van het overgrote deel van de wereldbevolking. Het ergste is dat de farmaceutische “maffia” zo sterk en machtig is, dat die ook in staat is het politiek (handels-)beleid van heel wat landen en regionale blokken te beïnvloeden. Spijtig genoeg is het winstbejag van de farmaceutische sector ook in de Europese Unie sterker dan het recht op gezondheid van miljoenen mensen.
Latijns-America en de Carraïben zijn goed voor 10% van de wereldmarkt in medicijnen en de grootste markt voor geneesmiddelen concentreert zich hier in 3 landen: Brazilië, México en Argentinië. Gemiddeld wordt er in de regio jaarlijks - per persoon - 40 USD uitgeven aan medicijnen. Niet zoveel dus in vergelijking met Europa en de VS. Maar let op: 2/3 van die kosten worden hier direct gedragen door de gezinnen (dus niet door de Staat of door een ziekteverzekering)! Het aandeel van de farmaceutische markt in het latino-continent is alles bij elkaar genomen niet zo heel hoog en alles lijkt er op te wijzen dat de EU de belangen van zijn farmaco-industrie in de regio wil veilig stellen naar de toekomst toe.
In concreto eist de EU in zijn onderhandelingen met de CAN een drastische verlenging en uitbreiding van de eigendomsrechten op zgn. “innovatieve” medicijnen (die dat in de praktijk niet eens zijn!). Dit betekent dat de overheden en de mensen in de Andes veel later en moeilijker toegang zouden hebben tot de veel goedkopere generische medicijnen. Zolang een medicijn gepatenteerd is, geldt een exclusiviteit van het bedrijf op de produktie, commercialisatie en prijsbepaling. Eenmaal het patent verstreken, kunnen andere bedrijven een gelijkaardig medicijn vrij aanmaken en op de markt brengen, via een vrije en meer reële prijsbepaling. Want in de praktijk houden de bedrijven die het eigendomsrecht hebben op een “nieuw” (gepatenteerd) medicijn, de prijs van dit geneesmiddel kunstmatig hoog. Daardoor kost een gepatenteerd geneesmiddel soms tot 300 maal zoveel als hezelfde generisch medicijn! Maar het weze dus duidelijk: enkel generische geneesmiddelen werken volgens het principe van de “echte vrije markt”; eigendoms-patenten kaderen in een economisch proteccionisme – van je reinste soort - in het voordeel van de industrie!
In ieder geval, wat hier op de onderhandelingstafel ligt is het recht op een betaalbare gezondheid voor miljoenen mensen in de Andes. Financieël kan dit uitgedrukt worden in miljarden Euro´s - meer óf minder - die de plaatselijke overheden en families zullen moeten ophoesten om toegang te krijgen tot geneesmiddelen in de komende decenia. In Perú alleen, zou het – volgens Acción Internacional para la Salud - jaarlijks om 386 miljoen USD meer of minder gaan.
Tot nu toe houden de Andijnse onderhandelaars het been stijf en houden vol dat gezondheid geen handelswaar is en dat de EU niet met twee maten en gewichten mag meten. De EU eist namelijk van de armere Andeslanden een patenten-beleid dat veel stricter is dan het eigen EU-beleid op dat vlak. In ieder geval, het weze duidelijk: de EU verdedigt hier de belangen van de Europese industrie boven de belangen van de plaatselijke geneesmiddelen-industrie én boven de (economische en gezondheids-) rechten van de Andijnse burger. De coherentie van dit door de EU vooropgestelde handelsakkoord met het zgn. ontwikkelings- en politiek akkoord dat spreekt van democratie, sociale cohesie en inclusie is dan ook HEEL ver te zoeken. De onderhandelaars kregen van het EU-parlement het mandaat om een handelsakkoord voor te stellen en te negociëren met de CAN dat meer sociale cohesie zou bewerkstellingen en het recht op toegang tot essentiële diensten – zoals gezondheid – zou respecteren. Waarom houden ze zich niet aan dit mandaat???
Wat kunnen we in België daaraan doen? Ik doe een warme en strijdvaardige oproep aan alle mensen van de socialistische beweging en aan iedereen die streeft naar meer “menselijke” ontwikkeling en sociale rechtvaardigheid wereldwijd. Appeleer jullie politieke vertegenwoordigers rond deze zaak! De EU-onderhandelaars moeten tot de orde geroepen worden. Er moet een noodsignaal gestuurd worden naar het Europese en Belgische Parlament. De eigenwaarde en het zelfrespect van de Europese Unie staat op het spel. Promoten we gezondheid en sociale rechtvaardigheid voor iedereen of enkel voor onszelf? Wat is belangrijker: het zakkenvullen van een “Tobby-clubje” verbonden met de farmaceutische industrie of het feit dat mensen sterven aan volstrekt behandelbare ziekten?
